ค่า Viscosity Index เป็นตัวชี้บอกความสามารถในการเปลี่ยนแปลงความหนืดตามสภาพอากาศ ความหนืดของน้ำมันหล่อลื่นจะลดลงเมื่ออุณหภูมิเพิ่มขึ้น และหนืดเพิ่มขึ้นที่อุณหภูมิลดลง ตัวน้ำมันเครื่องที่มีความสามารถในการเปลี่ยนแปลงสูง ย่อมมีค่า Viscosity Index(VI) ที่สูง ซึ่งหมายถึงมีคุณสมบัติสามารถใช้ได้ในสภาวะอุณหภูมิที่แตกต่างได้มาก แต่นั้นคือตัวชี้บอกคุณภาพของน้ำมันหล่อลื่นจริงหรือ? ค่าสูงคือน้ำมันหล่อลื่นคุณภาพสูงใช่หรือไม่?
ตรงนี้คำตอบคือใช่และไม่ใช่ เนื่องจากในปัจจุบัน ค่า VI สามารถปรับแปลงได้โดยใช้สารเติมแต่ง (additive) ที่เรียกว่า Viscosity Index Improver (VIIs) ซึ่งเป็นหนึ่งในสารเติมแต่งที่ใช้แพร่หลาย ดังนั้นจึงตอบได้ยากว่าค่า VI ชี้ถึงคุณภาพของน้ำมันเครื่อง และสิ่งที่ผู้ใช้รถมักจะลืมคำนึงถึงคือ อุณหภูมิในสภาวะทำงาน(operating temp) คือเท่าไร สิ่งที่จะทำให้ได้ผลสูงสุดคือ การเข้าถึงอุณหภูมิสภาวะทำงานได้ไว เนื่องจากในส่วนผสมของ Additive ต่างๆ จะให้คุณภาพสูงสุดที่อุณหภูมิทำงานของรถ ซึงจะอยู่ที่ประมาณ 75-100 องศาเซลเซียส ซึ่งตรงนี้ โดยการเลือกเบอร์ความหนืดน้ำมันเครื่องที่เหมาะสมนั้น เราจะสามารถสังเกตุผลได้จาก การใช้ระยะเวลาที่สั้นลงที่อุณหภูมิเครื่องจะมาอยู่ที่ operating Temp. ทำให้สาร Additive ทำงานได้ดีที่สุด และคงความร้อนอยู่ตรงนั้นจนมีการดับเครื่องยนต์
และเนื่องด้วยโดยปกติสาร additive จะเสื่อมคุณภาพไปก่อนตัว Base stock หรือ วัตถุดิบพื้นฐานในการผลิต จึงทำให้ค่า VI ของน้ำมันจะเกิดความแตกต่างตามระยะทางที่ใช้ และเป็นไปได้สูงที่ ค่า VI จากตอนเปิดขวด กับหลังวิ่งไปแล้ว 5,000 กิโล จะแตกต่างไป โดยจะอ้างอิงถึงตารางค่า VI ของ Basestock แต่ละชนิด
